Oyun Terapisi
Çocuğun iç dünyasına ulaşmanın en etkili yollarından biri oyundur. Yetişkinler yaşadıkları zorlukların üstesinden konuşarak gelirler, çocukların konuşma dili ise oyundur. Çocuklar, duygusal dünyalarında yaşadıkları rahatsızlıkları oyun sırasında ifade etme ve çözme fırsatı bulurlar.
Beylikdüzü İSDEM Psikoloji Çocuk ve Genç Danışmanlık Merkezi’nde kullanılan oyun terapisi türleri nelerdir?
Yönlendirici Olmayan Oyun Terapisi Türleri
-Çocuk Merkezli Oyun Terapisi (ÇMOT)
Çocuk merkezli oyun terapisi, çocukların yaşadıkları problemlerle başa çıkmaları için gereken “güç”, “öz güven” ve “öz yeterlilik” becerilerinin potansiyel olarak çocuklarda bulunduğuna dayanır. Çocuk merkezli oyun terapisinin temelinde, çocuğun oyun sürecine liderlik etmesi vardır. Terapist, oyun sırasında aktif bir rol alır ancak çocuğun oynadığı oyuna ya da seçtiği oyuncağa müdahale etmez. Terapistin rolü, çocuğu koşulsuz olarak kabul etmek, yargılamamak, müdahale etmeden içindeki gücü ortaya koymasına yardım etmektir. Bununla birlikte terapist, çocuğun oyunu sırasındaki duygularını, düşüncelerini ve davranışlarını çocuğa yansıtır, çocuk bu yolla kabul edildiğini hissederek iyileşme için gereken becerileri kazanır ve geliştirir.
-Fillial Oyun Terapisi
Fillial oyun terapisi, oyun sırasında çocuğun liderlik ettiği, yönlendirici olmayan bir oyun terapisi türüdür. Fillial oyun terapisinin temeli, sorunların aşılmasında çok büyük desteği olan aileleri de oyun terapisi sürecine katmaktır. Terapist; ailelere, çocukları ile oyun oynarken izleyecekleri yollar, iletişim kurma biçimleri ve olası problemlerle başa çıkarken kullanacakları stratejiler ile ilgili bilgilendirme yapar. Aileler, çocukları ile birlikte oyun odasında bu becerileri deneyimler ve terapist onlara rehberlik eder. Fillial oyun terapisinde kullanılan beceriler kazanılıp geliştikçe ebeveynler denemelerini evde sürdürür ve sorunların aşılmasında ebeveyn desteği sağlanmış olur. Bu yöntem ile ebeveynler sadece sorunların aşılmasına yardımcı olmakla kalmaz, çocukları ile etkili iletişim kurma ve yaşam boyu oluşabilecek zorlukları yönetmekle ilgili de beceriler kazanmış olur.
Yönlendirici Oyun Terapisi Türleri
-Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi
Bilişsel davranışçı oyun terapisi, çocukların yaşadıkları zorlukların üstesinden gelmelerine yardımcı olmak için kullanılan yönlendirici bir oyun terapisi türüdür. Çocukların yaşadığı sorunla ilgili olabilecek oyuncaklar ve oyun malzemeleri doğrudan seçilerek çocukların duygu ve düşünceleri hakkında bilgi sahibi olunur. Bilişsel davranışçı terapide olduğu gibi, bilişsel davranışçı oyun terapisinde de, duygular, düşünceler ve davranışlar arasında bir ilişki olduğu inancı temel alınır. Çocuğun oyunu yoluyla ilettiği olumsuz duygu, düşünce ve davranışlarının değiştirilmesi hedeflenir.
-Theraplay Oyun Terapisi ve Marschak Etkileşim Metodu
Theraplay, eğlenceli aktivitelerin olduğu, ebeveyn çocuk arasında doğal olarak var olan sağlıklı etkileşim örüntülerine dayanır. Theraplay , ebeveyn- çocuk ilişkisinde bulunan dört temel özelliğe odaklanır. Bunlar, Yapı, Bağlılık, Yetiştirme/Besleme ve Mücadeledir. Theraplay seansları sırasında bu dört alanla ilgili çeşitli aktiviteler düzenlenir. Terapist, eğlenceli, mücadele gerektiren, sevgi , şefkat bağlılık içeren aktiviteler düzenleyerek ebeveyne rehberlik eder. Ebeveyn ve çocuk arasında kurulan bu yakın ilişki sayesinde, ebeveyn çocuğunun davranışlarının düzenlenmesine yardımcı olur, sevgi ve neşe duygular iletilmiş olur. Bu sayede çocuk “bakım verilen, sevilen, kabul edilen” olduğunu hisseder, kendine güven duyar.
Theraplay bağlanma sorunları başta olmak üzere, içe kapanıklık, depresyon, korku, öfke, uyum problemleri, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), davranış bozuklukları, karşıt gelme bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, otizm, gelişimsel gecikme ve gerilikler gibi alanlarda kullanılır.
-Deneyimsel Oyun Terapisi
Adından da anlaşıldığı gibi bu yöntem konuşma terapilerinden farklı olarak, çocuğun hayal gücünü kullandığı, çeşitli rollere girip onları canlandırdığı diğer bir deyişle sürece daha aktif olarak katıldığı bir terapi tekniğidir. Çocuk, bu alanda uzmanlaşmış psikolog eşliğinde, yapılandırılmış deneyimsel oyun terapisi etkinliklerini deneyimler. Bu sayede, çocuk “başarma” “kendine güven duyma” “zorluklarla başa çıkma” “davranışlarının sorumluluğunu alma” fırsatını bulur.
Oyun terapisi sırasında ya da sonrasında, bazı spesifik tutumlar ile ilgili geri bildirim konuşmaları yapılabilir, böylelikle davranışlarının sebepleri ve sonuçları değerlendirilebilir.